Ponzifraude is een vorm van vermogensfraude. Naamgever van deze vorm van fraude is de Italiaan Charles Ponzi. Hij maakte zich in de twintiger jaren van de vorige eeuw schuldig aan vermogensfraude. Hoe deed hij dat? Door investeerders een uitstekend rendement te beloven wist hij veel investeerders over te halen om te investeren. Ponzi leek zijn belofte waar te maken, want de investeerders haalden het beloofde uitstekende rendement, met als gevolg dat nog meer investeerders besloten om bij hem te investeren. Ponzi zelf deed echter nauwelijks iets. Het geld van investeerders werd niet belegd. Hij gebruikte het geld van investeerders om het aan investeerders beloofde rendement te kunnen uitbetalen. Dit ging natuurlijk niet lang goed. Wat deed hij toen het dreigde mis te lopen? Hij nam samen met de andere oplichters de benen. Het nog niet gebruikte geld van investeerders nam hij mee.
Ponzifraude is te herkennen
Je hoeft niet het slachtoffer te worden van Ponzifraude. Je moet dan wel weten waaraan je dit soort fraude kunt herkennen.
- Er wordt je een gegarandeerd hoog rendement beloofd. Het risico is klein. Bedenk dat deze belofte te mooi is om waar te zijn.
- Niet alle beleggingsvormen staan onder toezicht van de AFM (Autoriteit Financiële Markten), Staat de belegging inderdaad niet onder toezicht? Dan is het mogelijk een frauduleuze belegging. Weet je niet zeker of een aangeboden belegging onder toezicht staat? Aarzel dan niet om contact op te nemen met de AFM.
- Word je benaderd door iemand die je een beleggingsproduct wil verkopen? Mogelijk is het Ponzifraude. Aangeraden wordt om altijd naar zijn identificatie te vragen. Dan weet je met wie je te maken hebt. Bedenk dat verkopers van frauduleuze beleggingsproducten doorgaans niet gecertificeerd zijn. Ze hebben dus niet de bevoegdheid om die producten te verkopen.
- Worden er overzichten getoond met eerder behaalde beleggigsresultaten? Kijk dan goed of deze overzichten geen fouten bevatten. Bedenk dat bij een gedegen beleggingsproduct de overzichten doorgaans foutloos zijn.
- De aanbieder van een belegging belooft zijn klanten een langdurig positief rendement. Dit is verdacht, want doorgaans varieert het rendement van beleggingen.
- Een investeerder vraagt aan je om je remdementen niet op te nemen maar opnieuw te investeren. Ook dit is verdacht, want fraudeurs gebruiken het ingelegde geld om het aan zijn klanten beloofde rendement te kunnen betalen.
- Bedenk dat ook fraudeurs fraaie websites gebruiken om klanten te lokken. Door de fraaie website, met wervende teksten en gekochte reclamefoto’s, is niet direct duidelijk dat het mogelijk een website van een fraudeur is.
- Wordt er een belegging aangeboden met een strategie die niet goed te snappen is? Geadviseerd wordt om dergelijke beleggingen te vermijden. Mogelijk is het een frauduleuze belegging.
- Bij een gedegen beleggingsproduct is een verzoek tot (gedeeltelijke) uitbetaling heel normaal. Doet men daar moeilijk over? Dan is het hoogstwaarschijnlijk een frauduleus beleggingsproduct.
Over de werking van Ponzifraude
Hoe werkt Ponzifraude? De organisator van deze vorm van fraude (de fraudeur) zoekt voortdurend mensen die bereid zijn om te investeren. De beloning die ze daarvoor van hem krijgen is afhankelijk van de tijdsduur van hun inleg en van de grootte van de inleg. Deze vorm van fraude is vermomd als beleggingsproduct. Hij belooft de deelnemers immers dat ze een bepaald rendement zullen behalen. Stel dat de fraudeur veel nieuwkomers vindt om bij hem te investeren. Dan wordt de fraude niet herkend, want de fraudeur is in staat om de aan de deelnemers beloofde rendementen uit te betalen. Wat gebeurt er als de fraudeur geen nieuwe investeerders meer vindt? De fraude wordt dan zichtbaar. Doorgaans is de fraudeur dan al als sneeuw voor de zon verdwenen. De laatste investeerders zijn doorgaans al hun geld kwijt.
Een voorbeeld van een Ponzi schema
Ponzifraude wordt ook wel Ponzi Schema genoemd. Een voorbeeld van een Ponzi Schema maakt duidelijk hoe deze vorm van fraude werkt.
A is de fraudeur. B en C zijn de eerste twee beleggers die hij binnen heeft gehaald. Hij belooft dat ze na een maand een rendement van 50% zullen behalen. Helaas heeft dit verdacht hoge rendement bij deze twee beleggers geen alarmbellen doen rinkelen.
Maand 1: B en C leggen op de eerste dag van de maand ieder 1.000 euro in. A heeft nu 2.000 euro. Op de laatste dag van de maand keert A de beleggers B en C hub inleg + 50% rendement uit. In het totaal keert A dus 3.000 euro uit. Het verlies van A is 1.000 euro
Maand 2: Beleggers D, E, F, G en H besluiten om, enthousiast geworden door de verhalen van beleggers B en C, om in deze maand ieder duizend euro in te leggen. Fraudeur A heeft nu 4.000 euro in bezit.
Maand 3: In maand 3 besluiten 18 beleggers (I tot en met Z) zich in te schrijven. Ze leggen ieder 1000 euro in. Fraudeur A heeft nu 22000 euro in handen. Na het uitbetalen van hun inleg en het beloofde ‘rendement’ aan de beleggers D, E, F, G, en H, een totaalbedrag van 7500 euro) heeft fraudeur A nog 14.500 euro over.
Maand 4: Er schrijven zich geen nieuwe beleggers meer in. Fraudeur A besluit om met zijn winst van 14.500 euro te verdwijnen. Helaas zijn de 18 beleggers (I tot en met Z) hun inleg kwijt.
Niet alle ponzifraudes zijn bewust georganiseerd
Ponzifraudes zijn vaak bewust door een fraudeur gearrangeerd, Door hoge rendementen te beloven probeert hij investeerders binnen te halen. Het door hem gebruikte Ponzi schema is frauduleus, want hij gebruikt het geld van nieuwe investeerders om oude investeerders te kunnen betalen. Soms is een ponzifraude niet van tevoren door een fraudeur georganiseerd Ook goedbedoelde investeringsplannen kunnen namelijk ponzifraudes worden. Hoe kan dat gebeuren? Tegenvallende rendementen kunnen tot gevolg hebben dat de investeerders niet kunnen worden betaald. De aanbieder van dit investeringsplan kan dan besluiten om nieuwe investeerders aan te trekken. Het geld dat dan binnenkomt wordt gebruikt om de oude investeerders te kunnen betalen. Een aanvankelijk goedbedoeld investeringsplan wordt dan dus een voorbeeld van ponzifraude.